 |
| Joanna Żubrowa |
Urodziła się w 1772r. w Berdyczowie na Kresach Rzeczypospolitej. Była szlachcianką, córką porucznika Pasławskiego. Jej drugim mężem był Maciej Żubr herbu Pomian. W 1807 roku Maciej Żubr zaciągnął się do wojsk Księstwa Warszawskiego, Joanna również zgłosiła się na ochotnika, w męskim przebraniu, podając się za młodszego brata swojego męża. „Jej rysy grube i obejście żołnierskie pokrywały w zupełności jej płeć niewieścią”. Od 1808 r.
 |
| Akt zgonu Joanny Żubrowej Archiwum Narodowe w Łodzi |
służyła z mężem w 4 kompanii 4 batalionu 2 pułku piechoty. Po jakimś czasie mistyfikacja się wydała, lecz dzięki jej determinacji i odwadze, świetnej znajomości musztry, poczuciu humoru i uczynności, pozwolono jej pozostać w wojsku. W nocy z 19 na 20 maja 1809 r. brała aktywny udział w szturmie na zamojską twierdzę. W swoim pamiętniku zapisała: [mimo silnego ostrzału] „z kilkoma tylko współkolegami pierwsza wdarłam się na wały Bramy Szczebrzeskiej”. W rozkazie dowódcy zapisano: „dobrze się przysłużyła dzielnością i walecznością, dając przykład innym, w nocnym szturmie, na grad pocisków nie zważając z mężnym spokojem znalazła się na wałach, atak za sobą pociągnąwszy heroicznym przykładem innych do skutecznego opanowania ich się przyczyniła”. Za jej dzielny czyn Książe Józef Poniatowski odznaczył ją, jako pierwszą kobietę w historii polskiej wojskowości, krzyżem srebrnym Orderu Virtuti Militari, którego jednak wydania komisja odznaczeń jej odmówiła jako kobiecie. Zaproponowano jej w zamian sumę pieniędzy. Tu Joanna ujęła się honorem „wzgardziłam tą nikczemną propozycją, bo ja nie dla pieniędzy lecz o wyzwolenie ojczyzny walczyłam”. Książę Poniatowski ofiarował je honorowy podarunek – zdobyty na wrogu sztucer tzw. szturmak. Joanna i Maciej wstępują do 17 pułku piechoty gen. Jana Dąbrowskiego. Tam Joanna awansuje na sierżanta a Maciej na podporucznika. Oboje biorą udział w wyprawie moskiewskiej 1812r. Joanna znów wsławiła się bohaterstwem i tym razem otrzymuła krzyż Virtuti Militari i awans na sierżanta. Joanna brała udział w 17 bitwach i oblężeniach. Później oboje osiedlają się w Popowicach koło Pątnowa w ziemi wieluńskiej. Po śmierci męża Joanna przeprowadza się do murowanego dworku w Wieluniu przy dzisiejszej ul. 3 maja 1. W czasie szalejącej epidemii cholery umiera dotknięta chorobą, 9 sierpnia 1852r. w wieku 80 lat.
aut. tekstu: S. Jagoda i D. Lipska
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz